Tıbbi ve Aromatik Bitki Yetiştiriciliği, Kadın Girişimciler ve Dahası

Bir önceki yazımda lavanta yetiştiriciliği konusunda araştırma yapıp paylaşmıştım. Lavanta araştırmaları yaparken tıbbi bitki yetiştiriciliği üzerine daha derinlemesine bir araştırmaya başladım hatta bir de eğitim sıkıştırdım araya.

Tıbbi bitki ve aromatik bitki yetiştiriciliği konusunda kısaca bir araştırma yapınca bu konuya kadınların eğiliminin erkeklere oranla daha yüksek olduğunu gördüm. Hatta eğitime katılanların %80'i kadındı :)

Mayıs Papatyası mis kokulu bir tıbbi bitki

Özellikle kadın girişimcilerin tıbbi ve aromatik bitkilere merakının nedeninin bu bitkilerin aromaterapi, kozmetik gibi alanlarla bağlantılı olmasıdır diye düşünüyorum. Zira gazetelerde bu konuda verilen desteklemelerin bir ucunda mutlaka bir kadın emeği, girişimi kelimeleri geçiyor. 

Tıbbi bitkilerle hazırlanan karışımların, çayların alternatif tıp yerine halk arasında çoğunlukla koca karı ilaçları olarak adlandırılması da yine bu görüşü destekliyor :)

Tıbbi ve aromatik bitkilerin üretimi konusunda Türkiye maalesef birçok alanda olduğu gibi yine geriden geliyor hem de endemik bitkiler açısından oldukça zengin olmasına rağmen. Ot çöp denilerek küçümsenen birçok değerli bitki dünya üzerinde bir tek Türkiye'de yetişiyor halbuki... Oysa Türkiye bu konuya eğilse ve stratejik planını hazırlasa idi dünyanın bu konuda öncü ülkelerinden birisi olurdu.

Tıbbi ve aromatik bitkiler hakkında katıldığım eğitimden edindiğim bilgilerden bazılarını paylaşmak istiyorum.

Anadolu'da 10-11 bin bitki çeşidi varmış ve bunun 3500 tanesi sadece Türkiye'de yetişiyormuş. Türkiye'nin endemik bitki sayısı 3500, bütün Avrupa kıtasında ise bu sayı 3000 müş. Türkiye'de 500 tane bitki tıbbi bitki olarak kayıtlıymış. Bitkiler hakkında bilgi edinmek için herbaryumlar, PlantNet uygulaması, TUBIVES ve bizimbitkiler veritabanları ve tabii ki bu kounda yazılan resimli kitaplara başvurmak gerekmiş.

Türkiye'de tıbbi bitkisel ürünlere ilişkin yönetmelik taaaa 2010'da yayımlanmış. Konuyla ilgili yeni açılan vakıf üniversitelerinde dahi bölümler açılmaya başlanmış.Ve nihayet tıbbi ve aromatik bitkiler konusunda araştırma merkezleri de açılmaya başlanmış. 2015'te “Türkiye'de tıbbi ve aromatik bitkiler ile boyamada kullanılan bitkilerin üretimlerinin artırılması, ürünlerin çeşitlendirilmesi, kalitenin iyileştirilmesi projesi” uygulanmaya başlanmış. 2016'da ise “Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Enstitüsü” kurulmuş.

En son gelişmeler ışığında, Türkiye'de tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliğine devlet desteğinin de etkisiyle ilgi artmaya başlamış. 

Tıbbi bitki ve aromatik bitki yetiştiriciliği konusunda devlet tarafından sağlanan teşvik ve destekler ise şöyle:

• Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Destekleri 

1. TAB yetiştiricilerine dekar başına 100 TL destekleme

2. Genç Çiftçilere 30.000 TL Hibe Desteği

• Tıbbi ve aromatik bitki üretimi, işlenmesi, depolanması ve paketlenmesi konusunda projelere şu şartlarda hibe sağlıyorlarmış: 

– T.C.Vatandaşı olmak
– 18-40 yaş arasında olmak
– Okur-yazar olmak
– Ücretli çalışıyor olmamak
– Örgün eğitime devam ediyor olmamak
– Vergi mükellefi olmamak (Basit ve gerçek usul dahil)
– Bakanlığın diğer hibelerinden faydalanmamak

• Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) 

«Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi» başlığı altında tıbbi ve aromatik bitkilere yetiştiricilikten son ürüne kadar %50-60 oranında hibe desteği sağlanıyormuş. Kadın girişimcilere %70- 80’e kadar hibe desteği sunuluyormuş.

• Çevre ve Orman Bakanlığı Destekleri 

Özellikle orman köylerinde yapılacak projelere Odun Dışı Ürün ve Hizmetler Şube Müdürlükleri destek sağlıyormuş. Destek kapsamında arazi temini, sulama ve çevreleme işlerinin yapılması, fide ve tohum katkısı yapılıyormuş. Ayrıca ORKÖY kredilerinden de faydalandırılabiliyormuş.

Devlet bu konuda çeşitli destekler sağlayarak üreticiyi tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliğine özendirmeye çalışıyor. Peki destekelenen tıbbi bitkiler hangileri? 

Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu'nda yer alan desteklenen bitkilerin listesi şöyle:

Adaçayı, Anason, Aslanpençesi, Aspir, Biberiye, Civanperçemi, Çakşır, Çemen, Çörekotu, Çöven, Dağ çayı, Dereotu, Devedikeni, Ebegümeci, Ekinezya, Fesleğen, Göl soğanı, Hardal, Haşhaş, Hint yağı, Hodan, Isırgan otu, Kapari/ Kebere, Kekik, Kırmızı biber, Kimyon, Kişniş, Kuşburnu, Lavanta, Maydanoz, Mayıs papatyası, Melek otu, Mersin, Meyankökü, Nane, Oğul otu, Öksürük otu, Pelin, Rezene, Safran, Salep, Sarı kantaron, Sarımsak, Sumak, Şerbetçiotu, Zencefil, Zerdeçal, Üzerlik otu, Hardal, Yağ gülü, Goji berry, Hünnap, Gümüş düğme, Pire otu, Şevketi bostan, Meryem ana, Çobançantası, Geven, Eşek hıyarı, Nezle otu, Kısa Mahmut, Defne, Hatmi, Alıç, Domuz turpu, Yüksükotu, Çörekotu, Altınotu, Karahindiba, Karaasma, Kuzukulağı ve Ihlamur.

Kırsala göçü özendiren bu desteklerden gel zaman git zaman faydalanacağım herhalde diye içimden geçirip araştırmalarıma devam ediyorum :)