Lavanta kokan bir girişimim olsa…

Lavanta yetiştiriciliği konusunu daha önce düşünmemiştim fakat aromaterapistlik konusunda küçük bir araştırma yapmıştım. Kozmetik firmaları ile aram iyidir. Kokulu el kremleri, vücut kremleri ve özellikle vücut yağlarına karşı özel ilgim var. Bitkinin yetiştirilmesi tarafı değil de aromaterapistlik tarafı acaba olabilir mi diye bir bakınmıştım ki yakın bir dostumuz lavanta yetiştiriciliğinden bahsetti. 

Ben de bir bakayım dedim. Lavanta yetiştiriciliği bir köyün kaderini değiştirdi şeklinde başlıklarla karşılaştım genel olarak. Gülüyle ünlü Isparta’da Kuyucak köyü gülün zahmetli bakımı nedeniyle ve toprak verimliliğinin düşük olduğu boş arazileri değerlendirme amacıyla 50 yıl kadar önce lavanta yetiştirmeye başlamış. Lavantanın görece daha az zahmetli olması ve getirisinin yüksek olması Kuyucak köyü sakinlerinin lavantaya ilgisini artırmış. Hatta bu köy ‘Kuyucak Lavanta ile Kalkınıyor’ projesi ile kırsal turizm alanında ödül bile kazanmış. Lavanta yetiştiriciliği konusunda basında yer alan haberlere baktığımda bu konuya olan ilginin son 2-3 yıldır yoğunlaştığını görüyorum.

Bu ilgide Tıbbi ve Aromatik Bitki Yetiştiriciliği için verilen teşviklerin de etkisi büyük diye düşünüyorum. Bu teşvikleri de detaylı olarak araştırıp paylaşacağım. (Buradan okuyabilirsiniz :)

Lavanta yetiştiriciliği işi neden yapılır? Sorusunu araştırdığımda aldığım yanıtlar şöyle:


Lavantanın oldukça geniş kullanım alanı varmış ve çok yönlü bir bitkiymiş.

• Kozmetikte, parfüm endüstrisinde yoğun olarak kullanılan bir ürün. Lavanta içerisindeki uçucu yağlardan dolayı bu sektör için vazgeçilmez.
• Sabun yapımında kullanılıyor
• Lavanta balı yapılıyor
• Kurabiye, dondurma ve muhallebi bile yapılıyor
• Çay olarak tüketiliyor. Sinirleri gevşetiyormuş!
• Lavanta keseleri dolap içlerinde hem güzel kokusundan hem de böceksavar etkisinden dolayı tercih ediliyor.
• Lavanta yastıkları oldukça moda hatta sırf bu işi yapan bir girişim bile var
• Çiçek aranjmanlarında kullanılıyor 
• Nikah şekerinde de kullanılıyor
• Lavanta turizmi Türkiye’de de başlama aşamasındaymış (Güney Fransa’ya insanlar lavanta bahçesi gezmeye 10 yıllardır gidiyor!)

Lavanta nasıl yetiştirilir?

Lavanta hafif kireçli toprağı, kuru ve güneşi bol yerleri seviyormuş. Hatta rüzgar da olursa tam koşullar sağlanmış oluyormuş. Bunun için Alaçatı- Çeşme dünya üzerinde dahi en uygun yerlerdenmiş.

Zaten lavanta yetiştiren ülkelere bakıldığında Fransa, İtalya, İspanya öne çıkıyor.

Lavanta yetiştiriciliği lavantanın gübre istememesi, ilk ekim yıl dışında yağmur suyunun yeterli olması gibi koşullardan dolayı zahmetsizmiş.

Lavantada ekiminin yapıldığı değil 2. yıl üretim başlıyormuş. İlk yıl ekim olduğu için dönüm başına yılda ortalama 13,2 saat emek harcamak lazımmış. Diğer yıllarda bu süre dönüm başına 3,7 saate düşüyormuş. Dikilen lavanta 20-25 yıl ürün vermeyi sürdürüyormuş. Hasat zamanı da yonca gibi biçiliyormuş.

Lavanta verim oranı bitkinin türü, iklim ve toprak koşullarına göre dekar başına 100-500 kg arasında imiş.

Lavantadan su veya buhar distilasyonu yöntemleri ile uçucu yağ üretilebiliyormuş. Uçucu yağ randımanı ise sapsız kuru çiçeklerde çeşidine göre %3-9 arasında değişmekte imiş.

Bu bilgileri de tarım bakanlığının araştırmalarından ulaşıyorum.

1 dönüm arazide 1200 bitki yetiştirilebiliyormuş.

2016 yılında yapılan bir röportajda Türkiye lavanta üretiminin %93’ünü gerçekleştiren Isparta Kuyucak köyünün muhtarı Mehmet Aydoğdu 2015 yılında 3 bin dekarlık araziden 120 tonun üstünde lavanta tohumu elde ettiklerini belirtmiş. 2015 yılında lavanta tohumunun 1 kilosunun fiyatı 15 TL imiş.

Yaş lavanta sapının kilosu 2 TL, lavanta balı kilosu 50-60 TL imiş.

Bu rakamları hesap kitap yaparken kullanırız diye not ediyorum, bakarsınız bir lavanta tarlam olur :)