Geri dönüştür herkes kazansın!

H&M’in geri dönüşüm projesi sosyal sorumluluk ve sürdürülebilirlik anlamında oldukça başarılı bir proje. Proje eski kıyafetlerin toplanması, bu eski kıyafetlerin işlemden geçirilerek iplik haline getirilmesi ve bu ipliklerden yeni kıyafetler yapılması olarak özetlenebilir. Yani sizin eski t-shirt ünüz başka birisinin yeni jean pantolonu olarak yeniden doğuyor.

H&M eski kıyafetlerinizin 1 poşetini 10 TL hediye çeki karşılığında sizden alıyor, bu kıyafetleri dönüştürüyor ve H&M Conscious serisi altında yeniden satışa sunuyor.

Türkiye'de tekstil geri dönüşümünde sosyal sorumluluk projesi olarak Boyner Grup'un da H&M'in projesine benzer bir projesi olduğunu da öğrendim. İyiliğe Dönüştür isimli proje ile Boyner ve YKM mağazalarında toplanan kıyafetler ayıklandıktan sonra giyilebilir olanların bir kısmı ihtiyaç sahiplerine gönderiliyor, bir kısmı ise satılarak gelirler Lokman Hekim Vakfı'na bağışlanıyor. Kullanılamaz durumdaki kıyafetler ise geri dönüşüme yollanıyor.

 

Boyner ve YKM - İyiliğe Dönüştür

Tekstilde geri dönüşüm oranı %95’lere kadar çıkabiliyormuş. İnanılmaz bir oran. T-shirt ünüzün %95’i iplik haline getirilip yeni bir üründe kullanılabiliyor yani. Bu oranları görünce de neden bu işlere daha fazla yatırım yapılmıyor diye düşünmeden edemiyorum. Oldukça maliyetli ki tekstil geri dönüşümüne yüz verilmiyor diye araştırmalarıma başlıyorum.

H&M geri dönüşüm projesinde I:Collect (kısacası I:CO) imiş şirketi ile çalışıyormuş.

 

I:Co sitesinden

Tekstil ve ayakkabı geri dönüşümü yapan I:Co şirketi ayrıca Adidas, American Eagle, Levis, Puma gibi büyük şirketlerin de arasında bulunduğu 60 şirket ile çalışıyormuş. ABD, İngiltere, Japonya ve Almanya’da faaliyet gösteriyormuş.

I:Co işbirliği yaptığı şirketlerin mağazaları aracılığı ile kullanılmış ürünleri topluyor, geri dönüşüm yapılacak merkeze getiriyor, ürünleri ayıklıyor, ayrıştırıyor ve geri dönüştürüyormuş.

Tekstil ürünleri geri dönüştürülürken closed loop ile sürekli ve yeniden kıyafet olarak hayat bulabiliyormuş. Öte yandan inşaatlarda yalıtım maddesi, peluş oyuncak, yastık, minder içi dolgu maddesi olarak kullanılabiliyormuş.

H&M closed loop şeması

Ayakkabılar ise yer döşemesi ve koruyucu paketleme ürünlerine dönüştürülebiliyormuş.

İlham

Dünya kaynaklarının sınırlı, tüketim hızının ise sınırsız olması ister istemez geri dönüşümü artık kaçınılmaz kılıyor. Eminim çok yakın zamanda geri dönüşüm projeleri sosyal sorumluluk projesi etiketinden kurtulup sürdürülebilirliğin vazgeçilmez halkası haline gelecek.

Tüketici bilincinin yüksek olduğu ülkelerde bu projelere verilen destek ve ilgi şirketlerin bu konuya olan motivasyonlarını da artırıyor. Türkiye özellikle tekstil üretiminde dünyanın önde gelen ülkeleri arasında. Tekstil ürünlerinin geri dönüştürülmesi ve tekstil atıklarının yeniden değerlendirilmesi konusunda pazarın büyüklüğü konusu tartışılmaz. Önemli olan win-win yani kazan-kazan projesi yaratıp şirketlerin konuya ilgisini artırmak ve yeni bir iş modeli geliştirmek.

Türkiye’de tekstil dönüşümü yapan firmalar var fakat genellikle fabrikaların atık olarak nitelendirdiği ürünler üzerine çalışıyor araştırdığım kadarıyla. Bu firmaların % 70’i Uşak’ta bulunuyormuş. Ürünleri renk renk ayrıştırarak önce elyafa daha sonra da ipliğe dönüştürenler olduğu gibi yalıtım maddesi, keçe vs. dönüşümü yapanlar da mevcutmuş. Uşak geri dönüşüm anlamında hem Türkiye'de hem de Dünya'da önemli bir yere sahipmiş.

Araştırmalarıma göre dönüşümü yapılan ürünlerin ipliklerin ikinci kalite olduğu ve 3’te 1 fiyatına satıldığı bilgisi yer alıyor.

Geri dönüşüm sonucunda elde edilen ipliğin kullanım alanları, Türkiye 2013

2013 yılı itibariyle Türkiye'de değerlendirilemeyen pamuklu tekstil malzemelerinden elde edilecek geri dönüştürülecek pamuk üretimin %17'sine denk geliyormuş. Daha detaylı bilgi için Uşak Sanayi Odası'nın sunumu burada.

Geri dönüşümle elde edilen enerji ve su tasarrufu ve çevreyi koruma anlamında elde edilen faydadan bahsetmiyorum bile...

Bu sektörde de gidilecek daha çook yol var. Buradan bir iş çıkar mı? Evet çıkar, hem de teşvik ve destek anlamında da oldukça verimli bir iş alanı olabilir. Düşünmeye değer!